استیو ویتکاف (Steve Witkoff)، تاجر موفق املاک و مستغلات نیویورکی، اخیراً بهعنوان چهرهای غیرمنتظره در عرصه دیپلماسی بینالمللی ظاهر شده است. با انتصاب غیررسمی توسط دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، بهعنوان نماینده ویژه برای میانجیگری در جنگ اوکراین و درگیری اسرائیل و غزه و حالا به عنوان نماینده ترامپ و آمریکا برای مذاکره با ایران، توجه رسانهها و تحلیلگران را به خود جلب کرده است. این مقاله به بررسی زندگی، فعالیتهای تجاری و نقش اخیر او در دیپلماسی بینالمللی میپرد.
استیو ویتکاف؛ تاجر املاک و دیپلمات غیررسمی
استیو ویتکاف Steve Witkoff در ۱۹۵۹ در نیویورک متولد شد و در زمینه املاک و مستغلات به موفقیتهای چشمگیری دست یافت. او بنیانگذار و مدیر شرکت ویتکوف گروپ است که در توسعه پروژههای لوکس در منهتن و دیگر نقاط جهان فعالیت دارد. از جمله پروژههای شاخص او میتوان به هتل ریوایرا در میامی و برج ۱۱۱ مورای استریت در نیویورک اشاره کرد.
ویتکوف رابطه نزدیکی با دونالد ترامپ دارد و از حامیان مالی او در انتخابات ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ بود. این ارتباط، احتمالاً نقش کلیدی در انتخاب او برای مأموریتهای دیپلماتیک اخیر داشته است.
دوستی ترامپ و ویتکوف: ریشهها و تحولات
رابطه نزدیک استیو ویتکوف و دونالد ترامپ به دههها قبل برمیگردد و ریشه در دنیای املاک نیویورک، شبکههای تجاری و سیاستهای حامیپروری دارد. براساس گزارشهای مختلف، این دوستی چندوجهی بوده و در طول زمان تقویت شده است.
۱. آغاز آشنایی: دنیای املاک نیویورک
- دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰: هر دو در بازار املاک لوکس نیویورک فعال بودند.
- ترامپ بهعنوان چهرهای رسانهای و تاجر پرحاشیه شناخته میشد، درحالی که ویتکوف رویکردی محتاطانهتر اما مؤثر در توسعه پروژههای تجاری داشت.
- برخی گزارشها اشاره میکنند که ترامپ از ویتکوف بهعنوان “یکی از معدود تاجران املاکی که واقعاً به او اعتماد دارد” یاد کرده است.
- همکاریهای تجاری:
- ویتکوف در برخی پروژههای ترامپ مشاوره داد، از جمله در مذاکرات مربوط به برج ترامپ در منهتن.
- ترامپ نیز از شبکه ارتباطی ویتکوف در حل برخی چالشهای قانونی و مالی استفاده کرد.
۲. حمایتهای سیاسی ویتکاف از ترامپ
- حامی مالی کمپینهای انتخاباتی:
- ویتکوف از حامیان مالی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ بود و صدها هزار دلار به کمپین او کمک کرد.
- او همچنین در جمعآوری کمکهای مالی از سایر تاجران نیویورک نقش داشت.
- عضویت در حلقه نزدیکان ترامپ:
- پس از پیروزی ترامپ در ۲۰۱۶، ویتکوف بهعنوان یکی از مشاوران غیررسمی او در مسائل اقتصادی و املاک فعالیت کرد.
- برخی رسانهها ادعا کردهاند که ترامپ برای مشورت در مورد سیاستهای مالیاتی مرتبط با املاک از ویتکوف نظرخواهی میکرد.
۳. اشتراکهای شخصی و ایدئولوژیک
- سبک مدیریتی مشابه: هر دو ترجیح میدهند خارج از چارچوبهای سنتی عمل کنند و به روابط شخصی بیش از بوروکراسی اعتماد دارند.
- موضعگیریهای سیاسی: ویتکوف، مانند ترامپ، از حامیان سرسخت اسرائیل بوده و در مورد مسائل خاورمیانه دیدگاههای مشابهی دارد.
انتخاب بهعنوان نماینده ویژه در بحران اوکراین و غزه
در فوریه ۲۰۲۵، گزارشها حاکی از آن بود که ترامپ، ویتکاف را بهعنوان نماینده غیررسمی برای میانجیگری در جنگ اوکراین و درگیری اسرائیل و غزه منصوب کرده است. اگرچه دولت آمریکا این انتصاب را تأیید نکرده، اما منابعی در اسکای نیوز و AP ادعا کردهاند که ویتکوف در حال گفتوگو با مقامات روسیه، اوکراین و اسرائیل است.
واکنشها به این انتصاب
- موافقان: برخی معتقدند ویتکوف بهعنوان یک تاجر بینالمللی، میتواند با زبان مشترک تجاری، زمینههای همکاری اقتصادی را برای کاهش تنشها فراهم کند.
- منتقدان: بسیاری از تحلیلگران دیپلماتیک این انتخاب را غیرمتعارف میدانند و معتقدند ویتکوف فاقد تجربه لازم در حل منازعات بینالمللی است.
دیدگاههای سیاسی استیو ویتکاف steve witkoff
- استیو ویتکاف به نظر میرسد دیدگاههای سیاسیاش با دونالد ترامپ همراستا باشد و به منافع روسیه تمایل نشان دهد.
- او از ولادیمیر پوتین به نیکی یاد کرده و به نظر میرسد با روایتهای تبلیغاتی روسیه درباره اوکراین موافق است.
- انتقادهایی به برنامههای بریتانیا برای حمایت از اوکراین دارد و همکاری آینده با روسیه را ترجیح میدهد.
دیدگاهها درباره روسیه و اوکراین
تحقیقات نشان میدهد ویتکاف دیدگاه مثبتی به ولادیمیر پوتین دارد و او را “بسیار باهوش” و “راستگو” توصیف کرده است. او همچنین روایتهای تبلیغاتی روسیه را درباره اوکراین تکرار کرده، مانند اینکه اوکراین “کشوری جعلی” است و برخی مناطق باید تحت کنترل روسیه باشند. این موضوع بحثبرانگیز است و با مواضع رسمی ایالات متحده تفاوت دارد.
انتقاد از سیاستهای غربی
ویتکاف برنامههای کیئر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، برای حمایت نظامی از اوکراین را “سادهانگارانه” و “ژستگونه” خوانده است. او همچنین پیشنهاد همکاری با روسیه در زمینههای انرژی و هوش مصنوعی را مطرح کرده، که نشاندهنده تمایل به تعامل با روسیه است.
برای اطلاعات بیشتر، میتوانید به گزارش BBC یا مقاله گاردین مراجعه کنید.
گزارش تفصیلی
استیو ویتکاف، میلیاردر آمریکایی و توسعهدهنده املاک، به عنوان فرستاده ویژه ایالات متحده در خاورمیانه منصوب شده است و نقش کلیدی در مذاکرات صلح در غزه و اوکراین ایفا میکند. تحلیل رسانههای انگلیسیزبان مانند گاردین، BBC، و مجله پروسپکت نشان میدهد که دیدگاههای سیاسی او به شدت با دونالد ترامپ همراستا است و تمایلاتی به منافع روسیه دارد. در ادامه، جزئیات این دیدگاهها و زمینههای مرتبط بررسی میشود.
پیشینه و نقش سیاسی
ویتکاف از دهه 1980 با ترامپ دوست بوده و در مبارزات انتخاباتی 2024 بیش از 2 میلیون دلار به صندوقهای سیاسی ترامپ کمک کرده است. او در جریان ریاستجمهوری اول ترامپ (2020) نیز در گروههای اقتصادی احیای آمریکا حضور داشت. منصوب شدن او به عنوان فرستاده ویژه در ژانویه 2025 نشاندهنده اعتماد ترامپ به او است، بهویژه در مذاکرات حساس بینالمللی.
دیدگاهها درباره روسیه و پوتین
ویتکاف در مصاحبهای با تاکر کارلسون (خبرنگار طرفدار ترامپ) دیدگاه مثبتی به ولادیمیر پوتین ابراز کرده و او را “بسیار باهوش”، “مهربان” و “راستگو” توصیف کرده است. او همچنین اشاره کرده که پوتین پس از تلاش برای ترور ترامپ در سپتامبر 2024 برای او دعا کرده و حتی یک پرتره از ترامپ به عنوان هدیه فرستاده است. این اظهارات در گزارش BBC ذکر شده است.
مواضع درباره اوکراین
ویتکاف روایتهای تبلیغاتی روسیه را درباره اوکراین تکرار کرده است. او اوکراین را “کشوری جعلی” خوانده و سؤال کرده که چرا مناطق اشغالی مانند دونتسک، لوگانسک، زاپوروژیا، خرسون و کریمه باید به رسمیت شناخته نشوند. او همچنین ادعا کرده که این مناطق در همهپرسیهایی با اکثریت قاطع خواستار پیوستن به روسیه بودهاند، ادعایی که توسط وزارت خارجه آمریکا رد شده و به عنوان غیرقانونی شناخته میشود. این اطلاعات در گزارش BBC و مقاله پروسپکت آمده است.
جدول زیر خلاصهای از ادعاهای ویتکاف درباره اوکراین ارائه میدهد:
| موضوع | جزئیات |
|---|---|
| نظر درباره اوکراین | اوکراین را “کشوری جعلی” خوانده و مشروعیت آن را زیر سؤال برده است. |
| مناطق اشغالی | ادعا کرده که مناطق مانند دونتسک و کریمه در همهپرسی خواستار پیوستن به روسیه بودهاند. |
| انتقاد به ادعاها | وزارت خارجه آمریکا این همهپرسیها را غیرقانونی میداند و مشروعیت آنها را رد میکند. |
انتقاد از سیاستهای غربی
ویتکاف برنامههای کیئر استارمر برای تشکیل ائتلافی بینالمللی برای حمایت نظامی از اوکراین را “ژستگونه” و “سادهانگارانه” خوانده است. او ایده حضور نظامی روسیه در اروپا را “احمقانه” توصیف کرده و گفته که با وجود ناتو، چنین چیزی غیرممکن است. این انتقادها در گزارش BBC ذکر شده است.
پیشنهاد همکاری با روسیه
ویتکاف همچنین پیشنهاد کرده که پس از عادیسازی روابط، ایالات متحده باید با روسیه در زمینههای مختلف همکاری کند، از جمله سیاستهای انرژی در قطب شمال، اشتراک خطوط دریایی، صادرات گاز LNG به اروپا، و همکاری در هوش مصنوعی. این دیدگاه نشاندهنده تمایل او به تعامل با روسیه است، که در گزارش BBC آمده است.
جزئیات دیدگاههای ویتکاف درباره ایران
ویتکاف در مصاحبهها و گزارشها، دیدگاههای خود را درباره ایران نیز بیان کرده است. تحقیقات نشان میدهد او بر لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای و کاهش نفوذ منطقهای آن تأکید دارد. در مصاحبه Jerusalem Post، او اشاره کرده که نامهای از ترامپ به تهران ارسال شده که در آن آمده است: “ما هرگز نمیتوانیم اجازه دهیم جمهوری اسلامی سلاح هستهای داشته باشد یا نفوذ زیادی در خلیج فارس به دست آورد.”
- ضعف ایران: ویتکاف اشاره کرده که حملات اسرائیل در سال گذشته دفاع هوایی ایران را ضعیف کرده و این موقعیت را برای دیپلماسی از موضع قدرت فراهم کرده است. این موضوع در مصاحبه AJC نیز ذکر شده است.
- سیاست دیپلماتیک: او بر لزوم ساخت اعتماد با تهران تأکید کرده، اما به پیچیدگیهای ناشی از برنامه هستهای ایران اشاره کرده است. ویتکاف معتقد است که راهحل دیپلماتیک با ایران ممکن است، که در مصاحبه Jerusalem Post آمده است.
- تغییرات منطقهای: او از “نابودی نیمکت ایران” در منطقه سخن گفته و اشاره کرده که تغییرات قابل توجهی در سوریه و لبنان رخ داده است، از جمله انتخابات مهم در لبنان و احتمال نرمالسازی با پیمان نامههای آبراهام. این موضوع در مصاحبه AJC ذکر شده است.
جدول زیر خلاصهای از دیدگاههای ویتکاف درباره ایران ارائه میدهد:
| موضوع | جزئیات |
|---|---|
| سیاست هستهای ایران | ایالات متحده نمیتواند اجازه دهد ایران سلاح هستهای داشته باشد. |
| ضعف ایران | حملات اسرائیل دفاع هوایی ایران را ضعیف کرده، موقعیت برای دیپلماسی فراهم است. |
| سیاست دیپلماتیک | ساخت اعتماد با تهران ضروری است، راهحل دیپلماتیک ممکن است. |
| تغییرات منطقهای | “نابودی نیمکت ایران”، تغییرات در سوریه و لبنان، احتمال نرمالسازی. |
انتقادها و نگرانیها
برخی رسانهها، مانند مجله پروسپکت، نگرانیهایی درباره صلاحیت ویتکاف برای نقش دیپلماتیک ابراز کردهاند. او به عنوان “هنری کیسینجر عصر جدید” توصیف شده، اما منتقدان معتقدند او به دلیل پیشینهاش در املاک و نبود تجربه دیپلماتیک، برای مذاکرات حساس بینالمللی مناسب نیست. این انتقادها در مقاله پروسپکت آمده است.
جمعبندی و نتیجه گیری
در مجموع، دیدگاههای سیاسی استیو ویتکاف نشاندهنده همراستایی قوی با دونالد ترامپ و تمایل به تعامل با روسیه است. او از پوتین حمایت کرده، روایتهای تبلیغاتی روسیه درباره اوکراین را تکرار کرده، و از سیاستهای غربی انتقاد کرده است. این مواضع بحثبرانگیز هستند و با مواضع رسمی ایالات متحده تفاوت دارند. از طرف دیگر مانند دیدگاه ترامپ در موضوع اسرائیل، ایران و غزه تماما دیدگاههای ترامپ و نتانیاهو را دنبال میکند.
در مورد خاورمیانه، او مخالف حکومت حماس بر غزه است و بازسازی طولانیمدت را ضروری میداند، در حالی که درباره ایران، بر جلوگیری از دستیابی به سلاح هستهای و تعامل دیپلماتیک تأکید دارد. شخصیت او، که توسط جسارت، مستقلاندیشی و تمایل به مذاکره تعریف میشود، نشاندهنده رویکردی نوآورانه، اما پرخطر، به حل مسائل بینالمللی است. نقش او در مذاکرات با ایران آزمایش بزرگی برای تواناییهای او خواهد بود، که ممکن است منجر به پیشرفت دیپلماتیک شود یا چالشهای جدید را ایجاد کند.
هر چند مذاکرات شنبه در عمان بین عراقچی و ویتکاف به صورت غیرمستقیم قرار است انجام شود با اینحال، با توجه به انتخاب ویتکاف، به نظر میرسد مواضع روز دوشنبه ترامپ درباره اتخاذ مدل لیبی در مذاکرات با ایران، نشان از تهدیدآمیز بودن این مذاکرات دارد. باید دید در این مذاکرات غیرمستقیم (شاید هم مستقیم) در عمان دو طرف چقدر از مواضع رسانهای خود فاصله خواهند گرفت.