هر کشوری برای حفظ حریم هوایی خود و تأمین بازدارندگیاش از جتهای جنگی استفاده میکند. اما بهترین جنگنده های جهان کدام است؟
دنیای جنگندهها جذابیتهای فراوانی دارد. سه عامل مهم و کلیدی که هر هواپیمای جنگی دارد عبارتنداز: اوج فناوری، سرعت و قدرت آتش. به طور کلی تعیین اینکه بهترین جنگنده دنیا کدام است، دشوار به نظر میرسد. نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا مجهز به قدرتمندترین، پیشرفتهترین و بهترین جنگندههای جهان بوده که از جمله آنها میتوان به F-35 لایتنینگ 2 و F-22 رپتور اشاره کرد.
امروزه هواپیماهای جنگی به طور قابل توجهی به تکامل رسیده و با نوآوریها و خلاقیتهای بیشماری همراه شدهاند. سرعت مافوق صوت آنها یکی از مهمترین نشانهها برای اثبات پیشرفته بودنشان است. جتهای جنگنده مدرن، فوق العاده متنوع و پیشرفته بوده و برتری مهندسی کشور سازنده را به رخ میکشند. در کنار جنگندهها به عنوان یک عامل بازدارنده، باید توان موشکی هر کشور را در نظر گرفت. اگر علاقهمند هستید که بهترین موشکهای بالستیک ایران را بشناسید، با صفحه برتر همراه باشید.
آشنایی با بهترین جنگنده های جهان
در شرایط فعلی که روسیه با اوکراین و ایران با اسرائیل درگیر هستند، اهمیت نیروی هوایی و ناوگان جنگندههای برتر جهان بیش از پیش برجسته شده است. سوال پرتکرار مردم این است که بهترین جنگندههای جهان کدامند و آیا میتوان در نبرد با نیروی هوایی اسرائیل روی بهترین جنگنده ایران که F-14 تامکت و F-4 فانتوم است، حساب باز کرد؟
راهنمای پیشرو به معرفی 15 فروند جت جنگی مهم جهان در سال 2024 میپردازد و پرده از راز بهترین شکارچیان آسمان بر میدارد. هواپیماهای جنگی که در ادامه معرفی میکنیم، مجهز به فناوریهای پیشرفته، مانورپذیری بینظیر، تسلیحات قدرتمند و قابلیت پنهان کاری و رادارگریزی هستند. در ادامه با بهترین جنگندههای دنیا آشنا خواهیم شد.
فهرست محتوا
- اف 35 لایتنینگ 2
- سوخو سو 35 اس
- یوروفایتر تایفون
- داسو رافال
- بوئینگ اف 15 ای ایکس ایگل 2
- سوخو سو 57 فلون
- چنگدو جی 20 مایتی دراگون
- شنیانگ اف سی 31 گیرفالکن
- کای کی اف 21 بورامی
- لاکهید مارتین اف 22 رپتور
- ساب جی ای اس 39 گریپن ای
- هال تجاس
- جی اف 17 تاندر
- اف 16 فایتینگ فالکون
- اف ای 18 هورنت
- کاربرد جتهای جنگنده چیست؟
1. اف 35 لایتنینگ 2 – F-35 Lightning 2
قطع به یقین میتوان گفت که لقب بهترین جنگنده دنیا برازنده اف 35 لایتنینگ 2 است. این جت جنگی را کمپانی بزرگ و پیمانکار صنایع نظامی آمریکا، لاکهید مارتین ساخته است. (البته به کمک شرکتهای معروف دیگری مثل نورثروپ گرومن و بوئینگ) این شکارچی فوق پیشرفته نسل پنجم، به خاطر قابلیتهای رادارگریزی، اویونیک پیشرفته و تولید در سه مدل مختلف F-35A، F-35B و F-35C شناخته شده و به شهرت رسیده است.
هر یک از سه مدل فوق، به منظور رفع نیازهای عملیاتی مختلفی طراحی شدهاند. برای مثال اف 35 مدل A برای نشست و برخاست معمولی روی باند و برای نیروی هوایی آمریکا طراحی شده، در حالی که اف 35 مدل B مختص نشست و برخاست عمودی و مناسب تفنگداران نیروی دریایی است. همچنین مدل C را با بالهای بزرگتر و ارابه فرود تقویت شده برای ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی طراحی کردهاند.
البته F-35 که جزو داراییهای مهم ارتش ایالات متحده به حساب میآید، با حمایت کشورهای عضو ناتو به مرحله بهره برداری رسیده و از مهمترین دارندگان آن میتوان به اسرائیل، بریتانیا، کره جنوبی، ژاپن و ایتالیا اشاره کرد. از سال 2024 میلادی، اف 35 همچنان مراحل تکامل و توسعه خود را سپری میکند و با پروازهای متعدد، ایرادات احتمالیاش رفع میشود.
2. سوخو سو 35 اس – Sukhoi Su-35S
نیروی هوایی روسیه هم در کنار ایالات متحده، جزو قدرتمندترین ارتشهای دنیاست و با داشتن انواع هواپیماهای جنگی نظیر سوخو و میگ، جایگاه خود را تثبیت کرده است. بدون شک میتوان گفت که بهترین جنگنده روسیه، سوخو سو 35 اس بوده که در مقایسه با سوخو 27، قدرت مانورپذیری بهتر و موتورهای بردار رانش قویتری دارد.
سوخو سو 35 اس که یکی از پیشرفتهترین جتهای جنگی روسیه به حساب میآید، مجهز به اویونیک پیشرفته، رادار آرایه اسکن الکترونیکی غیرفعال Irbis E است و عملکرد قابل توجهی در نبردهای هوا به هوا و هوا به زمین از خود به نمایش میگذارد. این هواپیما همچنین میتواند همزمان با چندین هدف درگیر شود و آنها را از قبل ردیابی کند.
جنگنده Sukhoi Su-35S مجهز به طیف گستردهای از تسلیحات هوا به هوا، موشکهای هوا به زمین و بمبهای هدایت شونده شده و بدین ترتیب میتواند در مأموریتهای مختلف، به عنوان یک شکارچی چندمنظوره انجام وظیفه کند. این جت جنگی رادارگریز نیست اما ویژگیهای منحصربه فردی برای کاهش سطح مقطع راداری خود دارد که شناسایی آن را دشوار میکند. از دیگر توانمندیهای این عقاب تیزپرواز باید به ظرفیت سوخت داخلی بزرگ، برد عملیاتی قابل توجه و نیاز به سوخت گیری هوایی کمتر اشاره کرد.
3. یوروفایتر تایفون – Eurofighter Typhoon
یوروفایتر تایفون را باید بهتره جنگنده اروپا دانست، چرا که پروژه مشترک بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا است. عملکرد این جت جنگی در مأموریتهای هوا به هوا و هوا به زمین قابل ستایش بوده و از ویژگیهای برجستهای مثل رادار پیشرفته، پیشرانههای قدرتمند و قابلیتهای جنگال بهره میبرد. به لطف رادار قوی AESA و موتورهای یوروجت EJ200، میتوان گفت که تایفون سرعت و چابکی بینظیری دارد.
این شکارچی بینظیر که در ردیف بهترین جنگندههای جهان قرار میگیرد، سرعتی بیش از 2 ماخ یا دو برابر سرعت صوت دارد و بدین ترتیب یکی از سریعترین جتهای جنگی دنیاست. از یوروفایتر تایفون نه تنها در اروپا بلکه در خاورمیانه هم استفاده میشود.
4. داسو رافال – Dassault Rafale
چهارمین جنگندهای که لایق فهرست بهترین جنگندههای دنیا خواهد بود، داسو رافال فرانسوی است. این جت جنگی چندمنظوره برای مأموریتهای مختلف هوایی عملکرد بینظیری از خود نشان میدهد. سنسورهای پیشرفته و رادار RBE2 AESA و سیستم جنگ الکترونیک SPECTRA کمک بزرگی به ردیابی و رهگیری اهداف دشمنان میکند.
طراحی بال دلتای این جت جنگی قدرت مانورپذیری آن را که برای داگ فایتها یا مبارزههای رو در رو مهم است، افزایش میدهد. رافال به طیف وسیعی از موشکها و مهمات هدایت شونده با دقت بالا مجهز است که در سناریوهای جنگی مختلف، عملکرد بینظیری دارد.
جنگنده رافال در خدمت ارتش کشورهای مختلفی بوده و به طور مداوم در حال بهروزرسانی است و فرانسه با این هواپیمای جنگی موفق، مهارت خود را در صنعت هوانوردی به نمایش میگذارد. چابکی، قدرت آتش و فناوریهای پیشرفته داسو رافال، این جت جنگی را به یک دارایی اساسی در نبردهای هوایی مدرن کرده است.
5. بوئینگ اف 15 ای ایکس ایگل 2 – Boeing F-15EX Eagle II
بوئینگ اف 15 ای ایکس ایگل 2 به عنوان نسخه پیشرفتهتر و تکامل یافته F-15 کلاسیک است که سرعت، قدرت آتش و تجهیزات اویونیک مدرن و پیشرفتهای دارد. این هواپیمای جنگی با سیستمهای مدرنیزه شدهای مثل رایانههای مختلف و سیستمهای کابین خلبان، طوری طراحی شده که دوام بیشتری داشته و چندمنظوره باشد.
جنگنده F-15EX ایگل 2 که بهترین جنگنده آمریکا برای دهههای متمادی محسوب میشود، مجهز به طیف وسیعی از تسلیحات بوده و ظرفیت بارگیریاش به طرز چشمگیری نسبت به قبل افزایش یافته است. میزان سازگاری و انطباق این جت در نبردهای مدرن، ناشی از ارتقای مدوام آن است. اف 15 ای ایکس ایگل گواهی بر طراحی با دوام آمریکا و پاسخگوی نیاز نیروی هوایی این کشور است.
6. سوخو سو 57 فلون – Sukhoi Su-57 Felon
سوخو سو 57 فلون روسی یک جنگنده رادارگریز نسل پنجم بوده که به علت مانورپذیری استثنایی و اویونیک پیشرفته، محبوبیت بسیاری پیدا کرده است. یکی از مهم ترین قابلیتهای این جت جنگی، رادارگریز بودن آن است که باعث میشود رقیب مهمی برای جنگنده F-35 لایتنینگ 2 باشد.
هواپیمای جنگی روسیه که با نام Su-57 شناخته میشود، بهترین جنگنده روسیه است و مجهز به موتورهای قدرتمند با قابلیت سوپرکروز شده و سرعت را با چاشنی پنهان کاری ترکیب میکند. همچنین مجهز به مجموعهای از سنسورهای پیچیده، رادار و سیستمهای جستجو و ردیابی مادون قرمز است که موقعیت را به خوبی نشان میدهند.
جنگنده سوخو 57 میتواند تسلیحات متعددی نظیر موشکها و مهمات پیشرفته را با خود حمل کند و با قابلیتهای رادارگریزی و پنهانکارانهای که دارد، رقیب قدرتمندی برای جنگندههای آمریکایی به حساب میآید.
7. چنگدو جی 20 مایتی دراگون – Chengdu J-20 Mighty Dragon
چنگدو جی 20 که معروف به اژدهای نیرومند شده، سنگ بنای ناوگان هوایی چین است و با قابلیتهای رادارگریزی، سرعت بالا و سیستمهای پیچیده و مدرن، پرنده مرگباری در ارتش آزادی بخش خلق محسوب میشود. این جت جنگی نسل پنجم با طراحی رادارگریز خود، برای حملات دقیق و نبردهای رو در رو ساخته شده و پیشرفتهای چشمگیر چین در صنعت هوانوردی را به نمایش میگذارد.
جنگنده چنگدو J-20 که بهترین جنگنده چین به حساب میآید، مجهز به رادار AESA و جایگاههای تسلیحاتی داخلی است و برنامههای جاه طلبانه چشم بادامیها را برای حفظ برتری در رقابت با آمریکا نشان میدهد.
8. شنیانگ اف سی 31 گیرفالکن – Shenyang FC-31 Gyrfalcon
شنیانگ اف سی 31 گیرفالکن، گواه دیگری بر پیشرفت چین در صنعت هوانوردی و فناوری ساخت هواپیماهای پنهان کار است که نقش مهم و کلیدی در نبردهای هوایی آینده ایفا میکنند. این جت جنگی گرچه هنوز در حال توسعه و طی مراحل تکامل است، اما یک هواپیمای نسل پنجم با موتور دوقلو، ویژگیهای رادارگریز پیشرفته و چابکی مثال زدنی است و برای نیروی دریایی چین طراحی میشود.
طراحی FC-31 با تأکید بر کاهش سطح مقطع راداری و سیستمهای اویونیک پیشرفته، این جنگنده را به عنوان یک بازیگر کلیدی در نیروی هوایی – دریایی چین معرفی کرده است.
9. کای کی اف 21 بورامی – KAI KF-21 Boramae
کی اف 21 جهش قابل توجه صنعت هوافضای کره جنوبی را نشان میدهد که توانسته قابلیتهای پیشرفته پنهان کاری و رادارگریزی را با فناوریهای پیچیده ترکیب کند. این جنگنده که به عنوان یک جت نسل 4.5 توسعه یافته، شکاف بین هواپیماهای موجود و مدلهای نسل پنجم را با جنگندههای آینده پر میکند.
جنگنده KF-21 مجهز به سیستمهای اویونیک پیشرفته و قابلیتهای چندمنظوره است و تعهد کره جنوبی را به پیشبرد اهداف دفاعی و نظامیاش نشان میدهد. این هواپیما نماد ظهور این کشور به عنوان یک بازیگر مهم در صنعت جتهای جنگی با فناوریهای پیشرفته است.
10. لاکهید مارتین اف 22 رپتور – Lockheed Martin F-22 Raptor
اولین جت جنگنده نسل پنجم با قابلیتهای رادارگریزی و پنهان کارانه، اف 22 رپتور است که از سیستمهای اویونیک پیشرفته هم بهره میبرد. این هواپیمای جنگی توانایی بالایی در انجام عملیات با سرعت بالا و فراصوت و ارتفاع بالا دارد و ویژگیهای پنهان کارانهاش باعث میشود که در نبردهای داگ فایت شکست ناپذیر شود.
اف 22 رپتور که بهترین جنگنده جهان به شمار میرود، مجهز به رادارهای مدرن و پیشرفته و سنسورهای نسل ششمی است که به آن اجازه میدهد در برابر تهدیدات هوایی و زمینی نفوذناپذیر شود. گرچه این جنگنده در اوایل 2000 میلادی رونمایی شده، اما همچنان یکی از نیرومندترین جتهای آسمان است و توسط ایالات متحده آمریکا ساخته شده.
11. ساب جی ای اس 39 گریپن ای – Saab JAS 39 Gripen E
ساب جی ای اس گریپن ای که محصول شرکتهای هوانوردی سوئد بوده، تجسمی از کارایی و تطبیق پذیری در نبردهای هوایی مدرن است. این جنگنده چندمنظوره پیشرفته برای انعطاف پذیری و کم کردن هزینههای عملیاتی طراحی شده است.
گریپن E که مجهز به جدیدترین فناوریهای اویونیک و رادار شده، میتواند در مأموریتهای هوایی تا حملات زمینی و دریایی عملکرد بینظیری از خود نشان دهد. مجموعه سنسورهای قدرتمند و قابلیتهای نبرد شبکه محور، ساب JAS-39 را تبدیل به یکی از حریفهای قدرتمند کرده است.
12. هال تجاس – HAL Tejas
جنگنده هال تجاس هند، یک هواپیمای رزمی سبک و یک دستاورد قابل توجه در صنعت هوافضای این کشور پهناور است. Tejas به عنوان یک جت جنگی سبک وزن و چندمنظوره، به علت چابکی و سیستمهای اویونیک پیشرفتهاش شناخته میشود. این جنگنده را شرکت هندوستان آئرونوتیکس لیمیتد طراحی کرده است.
تجاس میتواند در مأموریتهای هوا به هوا و هوا به زمین به کمک سیستم کنترل پرواز با سیم و رادار پیشرفته شرکت کند. تزریق این جنگنده به ناوگان هوایی و دریایی هند، نشان دهنده خوداتکایی و خودکفایی این کشور در صنعت هوانوردی است.
13. جی اف 17 تاندر – JF-17 Thunder
جی اف 17 تاندر محصول مشترک پاکستان و چین و یکی از بهترین جنگنده های چینی است. گرچه چین در این پروژه مشارکت داشته، اما تا به امروز از این جت جنگی استفاده نکرده است. JF-17 مجهز به سیستمهای اویونیک پیشرفته و انواع تسلیحات قدرتمند و مخرب است و میتواند نقشهای مختلفی از جمله مأموریتهای هوایی و زمینی را به عهده بگیرد. این هواپیما مناسب کشورهایی است که بودجه کمتری برای ناوگان هوایی خود در نظر گرفتهاند.
14. اف 16 فایتینگ فالکون – F-16 Fighting Falcon
لاکهید مارتین اف 16 فایتینگ فالکون که ستون فقرات نیروی هوایی بسیاری از کشورها بوده، به علت تطبیق پذیری و قابلیت اطمینان بینظیرش شناخته شده است. گرچه این جنگنده قدیمی است، اما به خاطر بهروزرسانیهای مداوم، همچنان لایق فهرست بهترین جنگنده های جهان است.
هواپیمای F-16 فایتینگ فالکون با سیستمهای اویونیک قوی و تسلیحات پیشرفته خود میتواند برای طیف وسیعی از مأموریتها از جمله داگ فایتها، حملات زمینی و شناسایی آماده باشد.
15. اف ای 18 هورنت – F/A-18 Hornet
جنگنده اف ای 18 هورنت یک جت جنگی است که توسط تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده و نیروی هوایی استرالیا استفاده میشود. این هواپیمای چندمنظوره به علت توانایی انجام مأموریتهای هوا به هوا و حملات زمینی، مورد تحسین قرار گرفته است. اویونیک پیشرفتته و رادارهای چندمنظوره، امکان هدف گیری دقیق را برای آن فراهم میکنند.
طراحی موتور دوقلو، سرعت و چابکی اف 18 هورنت را تضمین میکند. لازم به ذکر است که این جنگنده به خاطر دریافت بهروزرسانیهای مداوم، همچنان جزو بهترین جنگنده های دنیا است و حتی نسخهای قدرتمندتر به نام اف 18 سوپر هورنت از روی آن ساخته شده است.
کاربرد جتهای جنگنده چیست؟
جتهای جنگنده چیزی فراتر از هواپیماهای جنگی ساده نظامی هستند. آنها اجزای جدایی ناپذیر استراتژی امنیت ملی بوده و نقش مهمی در دیپلماسی بین المللی و تعادل نظام جهانی ایفا میکنند. تأثیر آنها از میدان جنگ تا سیاست جهانی و تعاملات دیپلماتیک گسترده است.
- برتری هوایی و درگیری: جنگندهها برای حفظ کنترل حریم هوایی یک کشور ضروری و واجب هستند. آنها با پرندهها و موشکهای دشمن درگیر میشوند و با رهگیری تهدیدات، نقشی محوری در دفاع ملی ایفا خواهند کرد.
- حمله زمینی و دریایی: جتهای جنگی حملات دقیقی را بر روی اهداف زمینی و دریایی انجام میدهند و از نیروهای زمینی و عملیاتهای دریایی پشتیبانی میکنند.
- شناسایی و مراقبت: به لطف وجود سنسورهای پیشرفته راداری، جتهای جنگنده مأموریت جمع آوری اطلاعات مهم، نظارت بر فعالیتهای دشمن و ارائه اطلاعات ارزشمند در مورد مناطق استراتژیک را به عهده میگیرند.
- بمباران و بازدارندگی استراتژیک: به کمک جنگندهها میتوان مناطق و اهداف استراتژیک را بمباران کرد و همچنین به عنوان یک عامل بازدارنده از آنها استفاده کرد.
- مأموریتهای بشردوستانه: علاوه بر نقشهای رزمی، هواپیماهای نظامی گاهی در مأموریتهای بشردوستانه به ویژه شناسایی مناطق بحرانی یا پرواز ممنوع شرکت میکنند و حافظ صلح میشوند.
کلام پایانی
بهترین جنگنده جهان کدام است؟ انتخاب اینکه کدام جت جنگی بهتر از دیگری است، دشوار به نظر میرسد، چرا که هر یک از جنگندههای این لیست دارای مشخصات و قابلیتهای منحصربهفردی هستند و نقش اساسی و کلیدی در حفظ حریم هوایی و دفاعی ایفا میکنند. حقیقت این است که جتهای جنگی همچنان به تکامل خود ادامه میدهند و به توانمندیهای خود میافزایند.
اگر بخواهیم سه جنگنده برتر این فهرست را نام ببریم، بیشک اف 35 لایتنینگ 2، اف 22 رپتور و یوروفایتر تایفون جزو بهترینها هستند. نظر شما در این باره چیست؟
بیشتر بخوانید: