| ویژگی | عملکرد گواش روی سفال |
|---|---|
| چسبندگی اولیه | متوسط (نیاز به آماده‌سازی سطح دارد) |
| میزان پوشش‌دهی | بالا، در صورت خشک بودن سطح |
| دوام بدون تثبیت‌کننده | پایین (در برابر آب و سایش مقاوم نیست) |
| نیاز به فیکساتیو یا کیلر | بسیار ضروری |
| مناسب برای | پروژه‌های هنری موقت، دکور داخلی، تمرین هنری |
آیا می‌توان سفال را با رنگ گواش رنگ کرد؟ پاسخ کوتاه: بله، اما…
در اولین تجربه‌ای که برای رنگ‌آمیزی یک گلدان سفالی با گواش داشتم، بلافاصله متوجه شدم که برخلاف رنگ‌های مخصوص سرامیک، گواش به‌راحتی به سطح نمی‌چسبد، مخصوصاً اگر سفال لعاب‌خورده یا صیقلی باشد. اما روی سطوح خام و زبر، عملکرد نسبتاً خوبی داشت.
بر اساس مقاله‌ای از The Art Sherpa، گواش روی سطوح غیرجاذب مثل شیشه یا لعاب، به‌خوبی نمی‌نشیند و در نتیجه نیاز به آماده‌سازی دارد .
مراحل درست رنگ‌آمیزی سفال با گواش (تجربه‌ی شخصی)
در پروژه‌ای که انجام دادم، برای رنگ‌آمیزی سفال خام (بدون لعاب)، از مراحل زیر استفاده کردم:
- تمیز کردن سطح سفال
با یک پارچه‌ی خشک، گرد و غبار سطح را گرفتم. - آماده‌سازی با جِسو
یک لایه جِسو روی سطح کشیدم تا هم چسبندگی افزایش یابد و هم رنگ بهتر بنشیند. - رنگ‌آمیزی با گواش
از قلموهای نرم برای اجرای لایه‌های نازک استفاده کردم. لایه‌ها را یکی‌یکی اجرا کردم و اجازه دادم کاملاً خشک شوند. - تثبیت با اسپری کیلر یا فیکساتیو
پس از خشک‌شدن کامل، یک لایه اسپری کیلر مات استفاده کردم تا در برابر رطوبت و تماس دست مقاومت داشته باشد.
در تستی که بعد از ۲۴ ساعت انجام دادم، سفال رنگ‌شده در برابر لمس خشک باقی ماند، اما اگر با آب تماس پیدا می‌کرد، گواش فعال می‌شد—مگر اینکه با فیکس‌کننده پوشانده شده بود.
همچنین درسایت بانوزی درباره نقاشی روی سفال با گواش چندین نوع و طرح نقاشی ذکر شده مثل:
۱. آسمان غروب
مرحله ۱: گرادینت از نارنجی به بنفش روی پس‌زمینه
۲: جزئیات ابر با مرطوب روی خشک
۳: اضافه‌کردن لایه لکه‌ای برای رنگین شدن
۴: دریایی با براش خشک و رنگ سفید برای انعکاس نور
مقایسه گواش با رنگ‌های دیگر برای سفال
| نوع رنگ | چسبندگی | دوام | نیاز به فیکساتیو | جلوه نهایی |
|---|---|---|---|---|
| گواش | متوسط | پایین (بدون محافظ) | ضروری | مات و مخملی |
| آکریلیک | بالا | بالا | بهتر است ولی ضروری نیست | مات یا براق |
| رنگ سرامیک | بسیار بالا | دائمی (نیاز به پخت) | خیر | براق، صنعتی |
| آبرنگ | بسیار ضعیف | بسیار پایین | بی‌اثر | کم‌رنگ، شفاف |
به گفته‌ی Liquitex، برای رنگ‌آمیزی اجسام سخت مانند سفال، رنگ‌های آکریلیک عملکرد بسیار بهتری دارند زیرا پس از خشک شدن، خاصیت پلاستیکی پیدا می‌کنند و قابل شستشو هستند.
توصیه‌ها بر اساس تست‌های عملی
- اگر سفال شما لعاب‌خورده یا صیقلی است، گواش روی آن نمی‌چسبد و باید از سمباده نرم یا جِسو برای آماده‌سازی سطح استفاده کنید.
- اگر به دنبال دوام و ماندگاری بالا هستید، گواش بهترین گزینه نیست؛ در این حالت آکریلیک توصیه می‌شود.
- گواش برای پروژه‌های هنری موقت یا دکوراتیو داخل خانه که با آب تماس ندارند (مثل مجسمه‌های رومیزی یا ظروف تزیینی) انتخاب مناسبی است.
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| چسبندگی گواش روی سفال | متوسط، فقط روی سفال خام قابل‌قبول است |
| نیاز به آماده‌سازی | بله، با استفاده از جِسو یا سمباده نرم |
| دوام بدون محافظ | پایین، در برابر آب و تماس دست مقاوم نیست |
| نیاز به فیکساتیو | بسیار ضروری برای حفظ رنگ و جلوگیری از پوسته‌شدن |
| جلوه نهایی | مات و مخملی، مناسب برای دکور داخلی یا آثار موقت |
| گزینه‌های جایگزین | آکریلیک (برای دوام بالا)، رنگ سرامیک (نیاز به پخت)، آبرنگ (ضعیف) |
| تجربه عملی | استفاده از جِسو، اجرای لایه‌های نازک گواش، تثبیت با اسپری کیلر |
جدول جمع‌بندی رنگ‌آمیزی سفال با گواش
| موضوع | نتیجه |
|---|---|
| چسبندگی اولیه | فقط روی سفال خام مناسب است |
| نیاز به آماده‌سازی | بله، با جِسو یا سمباده |
| قابلیت اصلاح | بالا قبل از فیکساتیو |
| تثبیت نهایی | نیاز به کیلر یا اسپری محافظ |
| کاربرد مناسب | کارهای هنری موقت و دکوراتیو |
سؤالات متداول
آیا می‌توان از گواش برای رنگ کردن گلدان‌های سفالی استفاده کرد؟
بله، به‌شرط آنکه گلدان لعاب‌خورده نباشد و در پایان با کیلر یا فیکساتیو تثبیت شود.
آیا گواش روی سفال ترک می‌خورد یا پوسته می‌شود؟
اگر سطح خوب آماده‌سازی نشود یا روی سطح لعاب‌دار کار شود، بله. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از جِسو توصیه می‌شود.
آیا می‌توان سفال رنگ‌شده با گواش را بشوییم؟
خیر. مگر اینکه از پوشش محافظ مقاوم در برابر آب استفاده شده باشد.
بهترین نوع فیکساتیو برای گواش روی سفال چیست؟
اسپری کیلر مات یا نیمه‌براق مخصوص رنگ‌های پایه آب؛ برندهایی مثل Mod Podge یا Winsor & Newton عملکرد خوبی دارند.