بهترین سن آموزش زبان دوم به کودکان چه زمانی است؟ آموزش زبان دوم در کودکانی که زبان مادری، زبان غالب شهر یا کشور آنها نیست، چگونه باید باشد؟ کسانی که زبان مادری، زبان غالب شهر یا کشور آنهاست بهتر است از چه زمانی آموزش زبان به کودک خود را آغاز کنند؟ کلاس زبان انگلیسی از چه سنی مناسب است؟
Telegram-plane
Instagram
Twitter
Video
یکی از چالش‌های والدین، ماجرای زبان دوم کودکان است. مخصوصا حالا که زبان انگلیسی زبان جهانی محسوب می‌شود، این چالش بیشتر شده است. یا گاهی اوقات در شهرهای ترک زبان و کرد زبان ما، این مسئله برای والدین مطرح می‌شود که چه زمانی به فرزند خود زبان فارسی را آموزش دهند.
اما بیایید آموزش زبان دوم به کودکان را برای افراد مختلف تقسیم کنیم:
الف کسانی که زبان مادری، زبان غالب شهر یا کشور آنها نیست.
وضعیتی را تصور کنید که شما به شهر یا کشوری مهاجرت می‌کنید و به زبان مادری شما در آنجا صحبت نمی‌شود. اگرچه ممکن است شما در خانه به زبان مادری خود با فرزندتان صحبت کنید؛ اما چند سال بعد، متوجه تغییر لهجه‌ی او هنگام صحبت کردن می‌شوید. انگار که زبان مادری تبدیل به زبان دوم می‌شود.
پس اگر به طور مثال ترک زبانید و در شهری زندگی می‌کنید که اغلب مردم فارسی‌زبانند، احتمالا ترکی زبان دوم فرزند شما خواهد شد. و اگر فارسی زبانید و به کشوری اسپانیایی زبان سفر کنید، احتمالا فارسی زبان دوم فرزند شماست.
نکته: احتمالا کلمه‌ای‌ست برای استثنائات. ممکن است کودکی استثنا باشد و زبان ترکی را با وجود زندگی در تهران و ارتباط با فارس زبان‌ها، بهتر از فارسی صحبت کند. ولی عموما کودکان به زبان شهر یا کشوری که در آن بزرگ می‌شوند و به طور روزانه از آن استفاده می‌کنند، تسلط بیشتری پیدا می‌کند.
آموزش زبان دوم کودکان در این وضعیت باید چگونه باشد؟
- ابتدا بپذیرید که کودک شما به زبان شهر یا کشوری که در آن ساکن است بیشتر احتیاج دارد. تعصب بر زبان مادری و خشم و عصبانیت شما از لهجه‌ای که کودک شما پیدا می‌کند، ممکن است باعث انزجار او از زبان مادری و دست کشیدن او از صحبت به زبان مادری می‌شود.
- بگذارید ریتم گذشته همچنان ادامه داشته باشد. یعنی زبان مادری را در خانه صحبت کنید، و زبان دوم را در جمع و مکان‌های عمومی. این باعث نظم ذهنی کودک شما، و آموزش راحتتر هر دو زبان در او می‌شود
- ممکن است در دوره‌هایی مقاومت او را در صحبت کردن به زبان اول شاهد باشید. اینکه با مقاومت او چطور برخورد کنید، بستگی به شخصیت کودک شما دارد. اما مهم‌ترین مسئله درک کردن او است. او احساس نیازی به زبان اول ندارد.
ب کسانی که زبان مادری، زبان غالب شهر یا کشور آنهاست.
تحقیقات نشان داده است، کودکانی که زبان دومی غیر از زبان شهر یا کشور خود می‌آموزند، به طور مثال کودکانی که زبان انگلیسی را در کشور ما می‌آموزند، به زبان اول آنها آسیبی وارد نمی‌شود. البته این مسئله باعث طولانی شدن زمان یادگیری زبان دوم می‌شود. حتی آموزش زبان دوم، می‌تواند باعث افزایش دایره لغات زبان اول و تقویت آن شود.
آموزش زبان به کودکان در این وضعیت باید چگونه باشد؟
- برای شروع آموزش زبان دوم نکته مهم و اساسی این است که کودک شما به زبان اول تسلط داشته باشد. برخی معتقدند شروع این آموزش می‌تواند از 6-5 سالگی باشد و برخی حدودا 7 یا 8 سالگی را زمان مناسب‌تری می‌دانند.
- معلم زبان باید بر هر دو زبان تسلط داشته باشد و برای آموزش به کودکان دوره دیده باشد.
- زبان دومی که انتخاب کرده‌اید، در فرهنگ جامعه موقعیت نسبتا بالایی داشته باشد. به این معنا که پس از آموزش کودک شما مورد تشویق جامعه قرار بگیرد و این باعث تلاش بیشتر او برای یادگیری می‌شود.
نکته: علاقه و استعداد فرزند خود را در نظر داشته باشید. ممکن است کودک شما هیچ علاقه‌ای به آموزش زبان دوم نداشته باشد یا اغلب استعداد او در زمینه‌ی دیگری مثل هنر باشد. سعی کنید برای پرورش آن استعداد از او حمایت کنید. اگرچه در جهان حاضر زبان دوم جزو موارد مهم محسوب می‌شود، اما بگذارید کودک شما احساس نیاز به آن پیدا کند. بزرگترین انگیزه برای تمام انسان‌ها، اعم از بزرگسال و کودک، احساس نیاز است. اگر کودک شما زمانی به زبان دوم احساس نیاز با صرف هزینه‌ای کمتر از آنچه شما والد گرامی حاضر به پرداخت آن هستید، فرزند شما آموزش خواهد دید.
آیا زبان انگلیسی از یاد کودکم می‌رود؟
کارکرد اصلی زبان، برقرار کردن ارتباط با دیگران است.در قدیم این زبان برای ارتباط با خانواده و همسایه‌ها کفایت می‌کرد. در دنیای امروز نیز ماجرا همین‌طور است.
ما احتیاج به زبانی برای ارتباط داریم و خانواده به ما در یادگیری این زبان کمک کرده‌است. اما بعد دنیای انسان‌ها از خانه و خانواده و شهر و روستا بزرگتر شد. به دانشگاه رفتند و متوجه شدند که در کشورهای دیگر نیز درباره‌ی درسی که می‌خوانند تحقیقاتی صورت می‌گیرد و برای پیش‌برد بهتر تحصیل و کار بهتر است که از این تحقیقات استفاده کنند و یا اینکه با آنها مکاتبه کنند. این برقراری ارتباط انسان‌ها را ملزم به دانستن زبان دوم می‌کرد.
زمانی که لزوم این برقراری ارتباط در سطح جهانی مطرح شد، انسان‌ها تصمیم گرفتند برای راحتتر شدن کارهای خود زبان واحدی را به عنوان زبان بین‌المللی انتخاب کنند. این تصمیم کمک می‌کرد تا انسان‌ها با دانستن یک زبان از یادگیری باقی زبان‌ها فارغ شوند و در ارتباط روزمره و ارتباطات علمی به جهانیان کمک می‌کرد.
زبان انگلیسی به دلیل بیشترین جمعیت متکلم به عنوان زبان جهانی مطرح شد. اما معمولا کودکان به دلیل کوچک بودن دنیایی که تجربه می‌کنند لزوم یادگیری این زبان را درک نمی‌کنند و اگر برای یاد گرفتن آن تلاش کنند، به دلیل دست یافتن به تاییدی‌ست که از شما والد گرامی دریافت می‌کنند. پس امر تشویق می‌تواند در علاقه‌مند کردن آموزش زبان دوم به کودک شما بسیار موثر باشد.
اما باید توجه داشت که به دلیل عدم استفاده روزمره از آن احتمال خیلی زیادی دارد که کودک آن را فراموش کند. کودکان زیر سن دبستان بیشترین فراموشی زبان دوم را تجربه می‌کنند؛ مثلا ممکن است دختری در سن پنج سالگی به دلیل رفتن به مهدکودک دوزبانه، مکالمه‌ی انگلیسی را به خوبی بلد باشد اما ناگهان در کلاس اول، معنای کلمات ساده را نیز نداند. البته تاکید می‌کنم که اگر از آن زبان به طور روزانه استفاده شود این فراموشی کم خواهد بود و یا حتی ممکن است فراموشی شامل زبان اول شود. مثلا کودکانی که به کشور دیگری مهاجرت می‌کنند. ممکن است زبان مادری خود را تا حدی فراموش کنند. مثلا برای گفتن برخی جملات، کلمات زبان مادری را به یاد نیاورند و از کلمات زبان دوم استفاده کنند.
نویسنده: مشاور و روانشناس سرکار خانم شکیبا مرشدی‌زاد