15 آذر یعنی 10 روز پیش بود که برای اولین بار خبر از اکران انیمیشن ایرانی مسافری از گانورا از تلویزیون را دیدم. تیزر این انیمیشن که در تلویزیون پخش شد حاکی از ساخت انیمیشن تخیلی و فانتزی داشت. سریعا بلیط سینما را برای دیدن این انیمیشن تهیه کردم و حالا اینجاییم تا نقد و بررسی این انیمیشن جذاب ایرانی را برای شما در مجله صفحه برتر بنویسیم.
در ادامه به بررسی انیمیشن مسافری از گانورا از جنبه‌های مختلف می‌پردازیم. از داستان، موسیقی و دوبله، تکنیک‌های ساخت و مبانی فرهنگی آموزشی آن مسائلی هستند که در این مقاله با آن‌ها مواجه خواهید شد.
داستان انیمیشن مسافری از گانورا
در دامنه‌های شهر تهران، سه دوست به نام‌های سهیل، ستار و امید زندگی می‌کنند. این دوستان با تفاوت‌ها و ویژگی‌های خاص خود، زندگی را در کنار یکدیگر تجربه می‌کنند.
ماجرا از جایی شروع می‌شود که پدر ستار، در حین کار با شیء عجیبی برخورد می‌کند. ستار، این شیء را که یک راز دارد، به دوستان نزدیک خود، سهیل و امید نشان می‌دهد. اما تا آن لحظه، از ماهیت و اهمیت این شیء باخبر نمی‌شوند.
حتما بخوانید: بهترین انیمشین‌های ایرانی تا پاییز 1402
در این بین، یک فضایی به نام ساماندر وارد داستان می‌شود و به دلایلی مرموز، فرود می‌آید. او به سهیل می‌گوید که ملکه‌شان، بانو راسپینا، در زمین مفقود شده است و این شیء عجیب می‌تواند کلید پیدا کردن ملکه باشد. ساماندر به سهیل قول می‌دهد که در صورت کمک به او، معلولیت جسمی او را درمان خواهد کرد.
پسران به همراه ساماندر وارد یک ماجراجویی فضایی برای نجات ملکه می‌شوند. آن‌ها با خطرات و چالش‌های زیادی روبرو می‌شوند و باید با واروناها، دشمنان ملکه، مقابله کنند. حال باید دید چه اتفاقی برای آن‌ها در طول این سفر خواهد افتاد. (برای لو نرفتن داستان از توضیحات بیشتر در مورد داستان معذوریم.)
نکات مهم داستان
امّا جدا از داستان کلی، نکاتی که این انیمیشن در داستان حول آن پیش می‌رود، مهم تر از روایت داستان آن است. بیایید به صورت خلاصه نکات مهم را مرور کنیم:
قشری که کسی درباره‌شان صحبت نمی‌کند.
سهیل که به نحوی، نقش اوّل داستان است، دچار یک معلولیت جسمی است و با ویلچر در ابتدای داستان ظاهر می‌شود. نکته‌ای که نشان از توجه کارگردان و نویسندگان این انیمیشن به اهمیت به قشری خاص و مظلوم و دور از توجه دارد.
امّا مسئله ضعیف و عدم توجه سازندگان انیمیشن مسافری از گانورا، عدم توجه به مشکلات رایج این قشر خاص و عزیز است.
حتما ببینید: انیمیشن ایرانی ماجراهای نوید | تمام قسمت‌ها تا پاییز 1402
همان‌گونه که همه می‌دانیم، بسیاری از مناطق کشور و حتی تهران به عنوان پایتخت، مسیرها برای عبور و مرور این عزیزان به درستی تعبیه نشده‌اند، امّا سهیل به راحتی در انیمیشن در صحنه‌های مختلف حضور پیدا می‌کند.
جایی برای اندیشه با فرزندان درباره جنگ و قربانیان آن
دو نقش اصلی داستان، بخاطر معضلی جهانی، دچار مشکلاتی شده‌اند. سهیل و ستّار که با مشکلات بزرگ و شخصی در داستان همراه ما هستند، با آسیب‌هایی که جنگ برای آن‌ها رقم زده است مواجه هستند. هم ستار و هم سهیل قربانی جنگ‌هایی تحمیلی شده‌اند و همین فرصت مناسب برای صحبت با کودکان را برای خانواده ایجاد می‌کند.
مهم‌ترین نکته داستان شاید همین بخش باشد که می‌تواند محل صحبت و پرسش و پاسخ و در نتیجه به فکر واداشتن کودکان باشد. سهیل و ستار، با اثراتی که غیر مستقیم آن‌ها را درگیر کرده دست و پنجه نرم می‌کنند.
فرهنگ‌های عزیز و مختلف ایرانی و حتی مهاجرین محترم و تلاشگر افغان
در جای‌جای انیمیشن، مخصوصا خانواده سهیل که از قشر کردهای عزیز هستند، جنوبی‌ها، شمالی‌ها و … همه در این انیمیشن با لهجه شیرین‌شان حضور دارند. انیمیشن ایران را با همه فرهنگ‌ها و قومیت‌ها به نمایش می‌گذارد و یکی از ارزش‌های این انیمیشن همین اتفاق جذاب است.
از طرف دیگر یکی از شخصیت‌های گروه سه نفره در داستان ما، ستار، فرزند یک مهاجر افغان است که به شغل شریف پاکبانی مشغول است. شخصی که با لهجه خاص خود، دیالوگ معروف ” جان پدر کجاستی ” را در بخشی از انیمیشن استفاده می‌کند و ما را به یاد اتفاقات تلخ در این کشور و اجبار مهاجرین برای مهاجرت می‌اندازد.
نگاه‌های قومیتی در این انیمیشن کاملا به باد نقد گرفته می‌شود و از قومیت‌های ایران تا قومیت‌های فارس با حضور در این انیمیشن، مسئله هم‌زیستی تحت یک هدف و پرچم واحد را به کودک انتقال می‌دهند.
هر کسی استعدادی دارد
یکی از گره‌های اساسی داستان، وجود اختلاف بین جمع 3 نفره و دوستانه است. اختلافی که بین امید و ستار وجود دارد و باعث کل‌کل‌های این دو نفر می‌شود. جایی که امید بخاطر پایین بودن ذکاوت ستار با اون به بحث می‌پردازد و در عوض توان فیزیکی ستار، راه‌گشای مشکلات پیش آمده برای جمع می‌شود. داستان بخوبی توانسته خط روایت را برای نشان دادن این موضوع که هر کسی استعدادی دارد و تلاش باید به سمت انجام کارگروهی باشد ببرد.
روایتی شکل گرفته و سر و ته دار
برخلاف اکثر انیمیشن‌هایی که تاکنون در ایران ساخته شده، داستان این انیمیشن، یک روایت شکل گرفته ارزشمند است. داستانی که همه بخش‌ها، انگیزه‌های شخصیت‌ها و گره‌های داستانی منطبق با یک پیرنگ منطقی پیش می‌روند.
طنز نیز در بخش‌های مختلف قرار داده شده و همه باعث پیشروی جذاب داستان برای مخاطب اصلی‌اش یعنی کودکان و نوجوانان شده است. مفرح بودن این انیمیشن در کنار آموزندگی آن، باعث شده تا من این انیمیشن را مانند انیمیشن بچه زرنگ، یک اثر ارزشمند و برتر بدانم. اثری که افق بسیار روشنی در سینما و انیمیشن ایران ایجاد خواهد کرد.
منطق انیمیشن فقط برای کودکان جواب می‌دهد
نکته دیگر منطق داستانی انیمیشن است. گاهی اوقات، باورپذیری و منطقی بودن انیمیشن برای مخاطب باعث می‌شود، نوجوانان و بزرگسالان نیز به راحتی با انیمیشن ارتباط برقرار کنند و با لذت انیمیشن را تماشا کنند. این موضوع در مورد مسافری از گانورا امّا صدق نمی‌کند. لذا این انیمیشن را نمی‌توان برای مخاطب نوجوان و بزرگسال به شکل قطعی پیشنهاد کرد. بنظر می‌رسد هنوز هم محور اصلی انیمیشن‌های ایرانی فقط و فقط کودکان هستند.
مثل همیشه، نتیجه‌گیری بی‌ربط به داستان و روایت
در ابتدای داستان، پوسترهایی که در اتاق سهیل و بر دیوار اتاقش نقش بسته‌اند، الگوها و شخصیت‌های مورد علاقه سهیل را، تماما هالیوودی و خارجی نشان می‌دهند. این در حالی‌ست که در انتهای انیمیشن، پوسترها تغییر می‌کنند و بچه‌ها در حال چسباندن پوستر شخصیت‌ها و الگوهای ایرانی به دیوار هستند. هنگامی که مسیر و خط روایی داستان را مرور می‌کنیم، هیچ دلیلی برای اینکه علایق سهیل بخواهد به سمت الگوهای ایرانی برود مشاهده نمی‌کنیم.
چه اتفاقی می‌افتد که کارگردان، نویسنده و سازندگان انیمیشن، در نتیجه‌گیری می‌خواهند بدون هیچ منطقی انیمیشن را به سمت جایگزینی الگوهای قهرمانی مخاطب ببرند. آیا همینکه داستان به دل بنشیند کافی نیست؟ اینکه سهیل، ستار و امّید به صلح کمک کنند، خودشان را باور کنند و مخاطب انیمیشن در مورد آثار جنگ تحمیلی بیشتر بداند کافی نیست؟ حتما باید حرکتی شعار زده برای معرفی الگوهای ایرانی در پایان انیمیشن بیاوریم و ارزش‌هایی که در کل داستان خلق کردیم را نادیده بگیریم؟
شاید وجود چنین صحنه‌ای در انیمیشن، بخاطر حامیان این اثر باشد. با این‌حال، من به مخاطبان می‌گویم، از برداشتهای خود و کودکتان لذّت ببرید. درست است که نتیجه‌گیری بی‌ربط بود، امّا پیام‌هایی که در طول داستان به کودک منتقل می‌شود، ارزشش را دارد.
انیمیشن، دوبله و موسیقی مسافری از گانورا
مسافری از گانورا نیز مانند بسیاری از آثار انیمیشنی دیگر ایرانی، یک انیمیشن سه بعدی است. به نظر می‌رسد علاقه سازندگان و کارگردانان ایرانی به ساخت این نوع انیمیشن‌ها باعث شده تا آثار دو بعدی در این بین بسیار محدود باشند. محمدحسین علمداری در توجیه این امر در مصاحبه با خبرگزاری‌ها، دلیل انتخاب این سبک را علاقه مردم می‌داند. با این حال، در پاسخ می‌توان گفت، عدم تولید آثار دو بعدی جذاب و قوی، ندیدن آثاری این چنینی باعث ایجاد سلیقه برای مردم می‌شود.
برای مثال، سیاه گانورا، حملات فضایی دشمنان این سیاره، شکل و قیافه شخصیت‌ها و محیط‌های مختلف جانبی، آنچنان کیفیت نمونه‌های مشابه خارجی را ندارند. با این حال، جذابیت داستان، آنقدر هست که شما را از انیمیشن جدا نکند.
انتخاب سبک سه بعدی در تولید انیمیشن مسافری از گانورا باعث شده تا ضعف‌ها در تکنیک و تصویرسازی‌ها بیشتر به چشم آید. با این‌حال، اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، انیمیشن مسافری از گانورا یک اثر با کیفیت خوب است. کیفیتی که شاید به دل ننشیند، امّا شما را از انیمیشن زده نمی‌کند. پس وجود چنین کیفیتی نیز با توجه به نوپا بودن صنعت انیمیشن در ایران جای تقدیر و تشکر دارد.
دوبله و موسیقی انیمیشن
امّا نقطه دیگری که هم ضعف هم قوت در آن مشاهده می‌شود، دوبله و آهنگ‌های انیمیشن مسافری از گانورا است. در جایی از ابتدای داستان، مسافر گانورا، برای معرفی خود، یک آهنگ را اجرا می‌کند. شعر استفاده شده در آهنگ هر چند محتوای مناسبی دارد، امّا از لحاظ وزنی و دلنشینی جذابیت کافی را ندارد. این نکته را نادیده نگیریم که من به عنوان یک بزرگسال به این آهنگ نگاه می‌کنم و شاید برای کودکان آنچنان اهمیتی از لحاظ وزنی وجود نداشته باشد و کودک آن را دوست داشته باشد.
در دوبله نیز، اثر کیفیت لازم و کافی را دارد. صدای دوبله نقش‌های مختلف، با دقت انتخاب شده‌اند و باعث شده تا ارتباط با شخصیت از طریق صدا کاملا شکل بگیرد و مسافری از گانورا در این موضوع ضعفی نداشته باشد.
جمع‌بندی:
در انیمیشن “مسافری از گانورا”، توجه به قشر معلولان، مطرح کردن مسائل اجتماعی، نمایش تنوع فرهنگی و قومیت‌ها، صحبت درباره جنگ و اثرات آن و … همچنین پیام‌های آموزنده فراوان از جمله نکات مهم داستان انیمیشن مسافر گانورا هستند. این انیمیشن به عنوان یک اثر برای کودکان طراحی شده و با تمرکز بر ارزش‌های انسانی و فرهنگی، پیام‌های مثبتی ارائه می‌دهد. ارزش‌ها، کیفیت مناسب انیمیشن، لحاظ شاد و خنده‌دار باعث می‌شود تا این انیمیشن ارزش دیدن داشته باشد و توسط ما به شما معرفی شود.
73% خوب
درباره انیمیشن
نمایش اعتماد به نفس با وجود معلولیت و مطرح کردن مسائل اجتماعی، نمایش تنوع فرهنگی و قومیت‌ها، صحبت درباره جنگ و اثرات آن و در نهایت خانواده‌محوری از نکات مثبت این انیمیشن است.
انیمیشن داستان خوب و با ثبات، دوبله مناسب و با کیفیتی دارد امّا ممکن است در مقایسه با آثار خارجی در تصویر و تکنیک‌های انیمیشن عالی نباشد.
آقای بلالی عزیز سلام
رجایی هستم از تیم تولید و ایده پردازی پویانمایی “مسافری از گانورا”.
اول از همه سپاسگذارم از نقد بسیار حرفه ای،فشرده ، کوتاه اما مفید شما.در مجموع خوشحالیم که نگاه مثبتی به فیلم داشته اید اما در مورد انتقادهایی که به فیلم داشتید و به نظرم کاملا بحق است.
مخصوصا صحنه آخر فیلم و کندن پوسترها . اگر دقت داشته کرده باشید. سهیل شخصیتی است که کتاب های علمی سطح بالایی می خواند در دل فیلم هم چندین بار مسائلی در مورد فیزیک کیهانی و فیزیک کوانتوم مطرح می کند که برای دوستانش قابل درک نیست اما نشان می دهد که این پسر به دنیای علم علاقه دارد. به علت طولانی شدن تایم فیلم ما از خیر این پلانها گذشتیم و در تدوین نهایی حذف شدند. یکی از پوسترها هم مربوط به استیون هاوکینگ بود که با توجه به وضعیت فیزیکی خاص خود، شخصیت فیلم با او همذات پنداری می کرد که به جهت نگاه اتئیستی که به خلقت جهان دارد مورد ممیزی قرار گرفت این دو مورد باعث شده یک مقدار ماجرای کندن پوسترها به قول شما بی ربط باشد. اگر چه دوستان دیگری هم در حوزه هنری ( از جمله تهیه کننده ارشد و کارشناس فنی هنری)اصرار داشتند ما پایان بندی را به پوسترها ختم نکنیم چون خیلی با معنا نیست. اما ظاهرا اصرار بی جای ما باعث ایجاد یک باگ و نقطه ضعف جدی در نتیجه گیری فیلم شده است.
در آخر باز هم از شما تشکر می کنم و یادآور می شوم ما از انتقادهای شما استقبال کرده و به امید خدا اگر عمری بود و اثری دیگری در دست ساخت داشتیم. حتما این قبیل موارد را در نظر گرفته و اعمال خواهیم کرد. موفق و پیروز باشید.
سلام و عرض ادب و احترام
خدا قوت بابت زحمات و تلاش هاتون برای تولید این انیمیشن
ببینید، اینکه انیمیشن در راستای خود اتکایی جلو رفت، سهیل باید مشکلات لباس ابر قهرمانی رو می‌فهمید، لباس رو کنار می‌گذاشت و خودش رو می‌پذیرفت، توانمندی‌های خودش را باور می‌کرد بسیار ارزشمند بود. امّا نتیجه گیری آخر و تغییر پوستر با هیچ کجای اتفاقات نمی خوند و ممنونم که پذیرفتید این موضوع رو و رد نکردید.
امیدوارم تولیدات مجموعه شما روز به روز بیشتر و پیشرفت کنند به امید بزرگتر و روشن تر شدن این صنعت.